Hadrianopolis Antik Kenti ; “Paphlagonia Hadrianopolis’i” olarak adlandırılan yer Karabük İli, Eskipazar İlçe Merkezi’nin 3 kilometre batısında yer alır. ‘Viranşehir’ olarak adlandırılan mevki ve çevresindeki arazi üzerinde dağınık bir şekilde bulunan bir antik kenttir. Sahip olduğu mozaikler nedeniyle Karadeniz’in Zeugması deniliyor!
Daha önce de bir çok kez söylemişimdir; Anne tarafından Safranboluluyum. Safranbolu hakkında yazdığım yazılara buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Tahmin edersiniz ki bir yeri en iyi yerlisinden dinlersiniz. Ben bizzat orada yaşamamış olsam da küçüklüğümün yazları oralarda geçti. Anne tarafımdan bir çok akrabamız hala o çevrede yaşıyorlar. Bu nedenle oldukça sık gitmeye, gezmeye ve anlatmaya çalışıyorum.
Geçtiğimiz Kasım ayında yine bir Safranbolu ziyaretim öncesinde bir kaç yeni keşif olduğunu öğrendim. Bunlardan biri de Hadrianopolis Antik Kenti oldu. Kazı çalışmaları yapan kişilere ulaşıp oraya geldiğimde rehberlik hizmeti almak istediğimi söyledim ve çok yardımcı oldular.
Size biraz Hadrianopolis Antik Kenti hakkında bilgi vermek istiyorum;
2003 tarihinden itibaren yapılan çalışmalarda 15 x 23.5 metre ebatlarındaki kilisede 4 önemli mozaik bulunmuş. Kadın, erkek, hayvan ve meyve figürlerinin yer aldığı mozaiklerin önemli bir özelliği ise üzerlerinde Hıristiyan inancına göre cennetteki dört nehir “Phison”, “Geon”, “Euphrates” (Fırat) ve “Tigris” (Dicle)’in personifikasyonun ve adlarının yer almasıymış.
(Bu tür bir kompozisyona Anadolu’da henüz rastlanılmamıştır.)
Kent içinde üç adet Erken Bizans kilise kalıntısı bulunuyor. Bunlardan ikisi kaçak kazılar sonucu açılmış maalesef. Bunun dışında bir sarnıç kalıntısı hala tonozları ile ayaktadır. (üstteki fotodaki!) Roma ve Bizans dönemi mimari dokusuna ait bloklar devşirme olarak ilçenin çeşitli yerlerinde kullanılmış. Proje kapsamında bu devşirme malzemenin tümünün yerlerinin saptanması, harita üzerinde işaretlenmesi, belgelenmesi ve korumaya alınması işlemleri sürüyormuş.
Antik yerleşim özellikle üç adet kilise kalıntısının bulunduğu alanda yoğunlaşmaktadır. Bu kiliselerin tamamı İS 6.yy aittirler. En erken kilise olarak hemen Eskipazar’ın 2 kilometre batısında kent çıkışında, bir mevki üzerinde inşa edilmiştir.
Kilise tabanındaki mozaikli alan içinde yine bir de adak yazıtı bulunmaktadır. Bu yazıtta “Sadık saray muhafızı Himerios ile pek onurlu ve değerli Valentina’nın adağıdır” ibaresi geçmektedir. Himerios adı üstüne yapılan çalışma sonucunda bu ismin bir “Skholarios”, yani bir İmparatorluk muhafızı olduğunu ve bu ismin filolojik ve prosografik olarak yalnızca İ S 6’ncı yüzyılda görüldüğü fark edilmiştir. Ayrıca Himerios ile Valentina evli olduğu düşünülmektedir. Yalnız bu mozaik yazıtında bir verbum yoktur, bu da yazıtın devamının bir yerlerde olabileceğini düşündürmektedir.
Umarım daha çok çalışma yapılır ve daha çok bilgiler edinebiliriz. Topraklarımızdaki tarihin gizemi her geçen gün artarken neden daha çok öğrenmeyelim ki..
Gidip görmenizi tavsiye edeceğim yerlerden biridir Hadrianopolis Antik Kenti ; listenize ekleyiniz 😉
Ayrıca önümüzdeki günlerde bu bölgeye yakın bir yeni kazı hakkında da bilgiler ekleyeceğim. Henüz halka açılmamış fakat Karadeniz’in Göbeklitepesi denilen bir alan olduğunun ipucunu vermiş olayım 😉
Sevgilerimle..